Haşhaşiler

1090 yılında Hasan Sabbah etrafında kurulmuş olan dini siyasi tarikat haşhaşiler adı ile bilinir. 11.yy’da İsmailik mezhebi esaslarına dayanan ve Fatımiler devleti içinde yer alan dinsel hizipleşme sonucunda ortaya çıktı. Önce İran’da daha sonra ise Suriye’de yayıldı. Orta Çağ Avrupası’nda farklı bir İslam gücü olarak kendilerini tanıtan bu örgüt dönemin Sunni çevrelerini düşman olarak görmüştür.

Haşhaşiler Nasıl Ortaya Çıktı?

İslam dünyasında  peygamber Hz. Muhammed’in vefat etmesi siyasi ve dini liderin kim olacağı konusunda çeşitli tartışmalara yol açtı.  Daha sonra Şia ve Sünni mezhepler ortaya çıktı. Sünniler Arap aristokrasisine dayanan iktidarı savunurken, Şia mezhebi de Arap olmayan muhalif kesimi savunuyordu.

• Şia mezhebi doğal olarak Arap olmayan milletlerin eski dinlerinden etkiler taşıyordu. 765 yılında İmam Cafer Es- Sadık öldüğünde yeni imam belirlemek için bu mezhepte ikiye ayrıldı.
• Ilımlı olan gruplar Cafer’in oğlu olan Musa Kazım’ı yedinci imam olarak tanıdı. Uç gruplar ise Cafer’in büyük oğlu olan İsmail’i tanıdıklarını bildirdi. Bu grup İsmaililik olarak adlandırıldı.
• En uç ve farklı mezhep ise İsmailik Neo – Platoncu felsefeden etkilenmiştir. Fatimilerin sekizinci halifesi olan El Mutansır ölünce yeni halife tartışmaları tekrar gündeme gelmiş ve İsmailer de iki kola ayrılmış.
• Fatimileri yöneten askeri diktatörlük halifenin küçük oğlu olan Doğu İsmailileri ve halifenin büyük oğlu olan Nizar’ı tanımış.
• Nizariler ise İsmailiğin esas kolu olarak bilininen Haşhaşiler aracılılığı ile devam etmiş.

Haşhaşiler Orta Çağ İslam dünyasında ve tarihinde önemli roller oynamış. Bu roller doğrultusunda ise Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak döneminden düşüşe geçmesine önemli etkileri bulunur.  Bazı Selçuklu sultanları ile müttefik olan Haşhaşiler Haçlı Seferleri sırasında da siyasal olaylarda etkin rol oynamış.

Haşhaşiler Hakkında

Hasan Sabbah tarafından kurulan bu örgüt, katı kurallar ile yönetiliyor. Tarikatın temsilcileri davetçiler anlamındaki dailerdir. Dailerin en alt kademesinde ise davete cevap veren anlamında müstecipler bulunur.  Tarikat mensupları kendi içlerinde birbirlerine yoldaş anlamına gelen refik terimini kullanırlar. Fedai olarak bilinen Haşhaşiler ise suikastçidir ve tarikat tarafından esasiyun olarak nitelendirilir.